ΠΛΑΤΑΝΟΣ

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ

Ο μήκυτας Ceratocystis platani, που εισέβαλε στην Ελλάδα πριν από δυο δεκαετίες, έχει καταστρέψει ήδη χιλιάδες πλατάνια και η εξάπλωσή του είναι, δυστυχώς, δύσκολο να ανακοπεί.

Η έγκαιρη διάγνωση της ασθένειας είναι ο βασικότερος παράγοντας στην αντιμετώπισή της. Αν παρατηρήσετε κιτρίνισμα και αραίωση των φύλλων ή κλαδιά που αρχίζουν ξαφνικά να ξεραίνονται, φροντίστε να ενημερώσετε εγκαίρως τους γεωπόνους του Δήμου ώστε να επέμβουν δραστικά και να ανακόψουν τη διάδοσή του στην περιοχή.

Μύθος & Ιστορία

Ο πλάτανος συνδέεται με το μύθο της Πλατάνου, κόρης του Ποσειδώνα που είχε πολλή αγάπη για το νερό. Αυτή και τα αδέλφια της ήταν Γίγαντες και η ίδια, μην αντέχοντας τη θλίψη όταν τα αδέλφια της πέθαναν, μεταμορφώθηκε στο ομώνυμο δέντρο.

Ένας ακόμα μύθος που σχετίζεται με τον πλάτανο, είναι η ένωση του Δία και της Ευρώπης -μετά την αρπαγή της τελευταίας- που έγινε κάτω από έναν πλάτανο στη Γόρτυνα της Κρήτης, με τον Δία να μεταμορφώνεται σε ταύρο.

Τα πλατάνια συνδέθηκαν και με την κλασσική ελληνική φιλοσοφία, καθώς έδιναν τη σκιά τους για πολλούς αιώνες στους περιπάτους στην Ακαδημία του Πλάτωνα. Πολλά πλατάνια επίσης είναι εκείνα που στην ελληνική επικράτεια συνδέονται με θρυλικά κατορθώματα ή τραγικά συμβάντα από τον Απελευθερωτικό Αγώνα του ’21, όπως είναι ο περίφημος «πλάτανος του Μπότσαρη» στο Κεφαλόβρυσο Ευρυτανίας και τα αντίστοιχα πλατάνια στους Κομποτάδες της Άρτας.

Χρήσεις & Ιδιότητες

Το πλατάνι μας χαρίζει τη μοναδική σκιά του και δροσιά τα ζεστά καλοκαίρια και στολίζει πλατείες και παραδοσιακές βρύσες.

Τα φύλλα, ο φλοιός και ιδιαιτέρως οι καρποί του διατηρούνται μέχρι σήμερα στο οπλοστάσιο της λαϊκής ιατρικής, αν και δεν απολαμβάνουν τη φήμη που είχαν στο παρελθόν. Τα φύλλα του κυρίως χρησιμοποιούνταν για τις αιμοστατικές τους ιδιότητες ως κατάπλασμα. Τα πλατανόμηλα ως έγχυμα, έχουν χρησιμοποιηθεί και ως αντιρυτιδικό συστατικό.

Το ξύλο του πλάτανου χρησιμοποιείται στην ξυλοβιομηχανία, την ξυλογλυπτική, την υποδηματοποιία, τη χαρτοποιία, αλλά δεν είναι κατάλληλο για καύσιμη ύλη.

Γνωρίσματα

Ο πλάτανος είναι μακρόβιο, φυλλοβόλο δέντρο που γίνεται ιδιαίτερα ψηλό και ογκώδες, καθώς διαθέτει ισχυρό κορμό, με φλοιό που στα νεαρά άτομα απολεπίζεται εύκολα. Τα χνουδωτά φύλλα του είναι παλαμοειδή με μακρύ μίσχο. Οι καρποί του, περισσότερο γνωστοί ως πλατανόμηλα, είναι σφαιρικοί και ακανθωτοί.

Βιότοπος

Ο πλάτανος ευδοκιμεί σε βαθιά και υγρά εδάφη. Προτιμά τις ρεματιές, τις χαράδρες και τις όχθες ποταμών. Επιζητά, πάντως, το ηλιακό φως. Πολλά χωριά στην Ελλάδα θεμελιώθηκαν γύρω από ένα πλατάνι, το οποίο υποδείκνυε την υπόγεια ύπαρξη του νερού, αγαθού πολύτιμου για τους ανθρώπους και τα ζώα τους.