ΕΛΙΑ

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ

Αν και ο μεγαλύτερος εχθρός του καρπού της καλλιεργούμενης ελιάς, είναι έντομα όπως ο δάκος και ο πυρηνοτρύτης, στις πόλεις βλέπουμε συχνά στις ελιές άσπρες ίνες που μοιάζουν με βαμβάκι, ειδικά κατά την περίοδο της ανθοφορίας. Αυτές οι ίνες προκαλούνται από το έντομο της ψύλλας της ελιάς γνωστό ως «βαμβακάδα» ή «βαμβακίαση» και συνήθως δεν προκαλούν ζημιά στα δέντρα. Μπορούμε ως μια ήπια και οικολογική αντιμετώπιση να πλύνουμε τα κλαδιά της ελιάς με πίεση νερού ή να τα ψεκάσουμε με νερό μέσα στο όποιο έχουμε διαλύσει λίγο πράσινο σαπούνι.

Μύθος & Ιστορία

Οι ελιές είναι σύμφυτες με την πολιτισμική παράδοση των μεσογειακών λαών και μέσα στους αιώνες καλλιέργειάς τους από τον άνθρωπο έχουν μετατραπεί σε λατρευτικό και θρησκευτικό σύμβολο. Στην Παλαιά Διαθήκη συναντάμε το κλαδί ελιάς ως σύμβολο ειρήνευσης, μετά τον κατακλυσμό του Νώε. Το κλαδί παρέλαβε ο ίδιος από ένα περιστέρι.

Στην Ακρόπολη υπήρχε η ιερή ελιά της Αθηνάς, η πρώτη ελιά που η Θεά χάρισε στους Έλληνες. Στην Ακαδημία υπήρχαν οι 12 ιερές ελιές, οι μορίες, και ο ιερός ελαιώνας από τον οποίο προερχόταν το λάδι που δινόταν ως έπαθλο στους νικητές των Παναθηναίων. Επίσης, φύλλα ελιάς κρατούσαν σαν φυλακτά στην προσωπική τους ζωή οι αρχαίοι Αθηναίοι.

Ο Χριστιανισμός προσάρμοσε τη χρήση του ελαίου στις λατρευτικές συνήθειες του. Το ευχέλαιο και τα μυστήρια, όπως η Βάπτιση, περιλαμβάνουν κάτι από το συμβολικό και ιερό χαρακτήρα που έχει λάβει η ελιά ανά τους αιώνες.

Χρήσεις & Ιδιότητες

Τα κυριότερα προϊόντα που παράγονται από την καλλιέργεια της ελιάς είναι οι βρώσιμες ελιές και το ελαιόλαδο που αποτελεί τη βάση της μεσογειακής διατροφής. Υπάρχουν πολλές ποικιλίες ελιάς, τόσο αξιοποιήσιμες για παραγωγή ελαιολάδου, όσο και επιτραπέζιες για παραγωγή βρώσιμων ελιών.

Το ελαιόλαδο έχοντας υψηλή περιεκτικότητά σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα είναι περισσότερο αποτελεσματικό στη μείωση των ποσοστών της LDL χοληστερόλης, της «κακής χοληστερόλης», που μακροπρόθεσμα συνδέεται με την εμφάνιση καρδιοαγγειακών παθήσεων. Το ελαιόλαδο χρησιμοποιείται επίσης στη φαρμακευτική, την παρασκευή καλλυντικών και τη σαπωνοποιία.

Γνωρίσματα

Η ελιά είναι ένα αειθαλές δέντρο, μέτριου ρυθμού ανάπτυξης το οποίο φτάνει σε ύψος τα 10 έως 15 μέτρα. Έχει αντίθετα, μυτερά, λογχοειδή φύλλα, τα οποία στο επάνω μέρος τους έχουν σκούρο πράσινο χρώμα, ενώ στο κάτω ασημί. Οι καρποί της, οι ελιές, είναι μικροί, πράσινοι ή ιωδόμαυροι και συνηθίζεται να είναι μικρότεροι στα άγρια φυτά. Η ανθοφορία στην ελιά γίνεται από τον Απρίλιο έως τον Ιούνιο και η συγκομιδή από τον Αύγουστο έως τον Δεκέμβριο.

Βιότοπος

Η ελιά είναι φυτό της μεσογειακής χλωρίδας, συνδεδεμένο με την παράδοση, τον πολιτισμό, τη γαστρονομία και το τοπίο της Μεσογείου. Ξεχωρίζει για τη μεγάλη διάρκεια ζωής και τις χαμηλές απαιτήσεις σε θρεπτικά στοιχεία νερό και έδαφος. Προτιμά περιβάλλον ξηρό, ενώ είναι ευαίσθητη στις χαμηλές θερμοκρασίες.