ΚΑΛΑΜΙ

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ

Οι Αιγύπτιοι πρώτοι ανακάλυψαν την χρήση ενός επιστόμιου στα ξύλινα πνευστά, που βελτιώνει εντυπωσιακά τον ήχο. Κατασκευάζεται από ένα λεπτό φύλλο καλαμιού, ένα καλαμένιο γλωσσίδι (η γλωττίδα των αρχαίων), που οι παλμοί του χρησιμεύουν για την παραγωγή ήχου σε ορισμένα ξύλινα πνευστά όργανα όπως την οικογένεια των κλαρινέτων και στα σαξόφωνα. Άλλα ξύλινα πνευστά όπως το όμποε, το αγγλικό κόρνο, το φαγκότο και το κόντρα φαγκότο, έχουν επιστόμιο από διπλή γλωττίδα, η οποία αποτελείται από ένα φύλλο από καλάμι διπλωμένο στη μέση και στερεωμένο με τέτοιο τρόπο, ώστε τα ελεύθερα άκρα του να πάλλονται όταν ο αέρας περνά ανάμεσά τους.

Μύθος & Ιστορία

Ένας αρχαιοελληνικός μύθος μας δίνει την δική του εξήγηση για τη σχέση των μουσικών με τα καλάμια. Κάποτε, ζούσε στην Αρκαδία η Σύριγγα, μια νύμφη την οποία ο Πάνας ερωτεύτηκε και την κυνηγούσε. Εκείνη, για να γλιτώσει, μεταμορφώθηκε σε καλαμιά στις όχθες του ποταμού Λάδωνα. Ακούγοντας ο Πάνας το βούισμα της καλαμιάς στο σφύριγμα του ανέμου, έκοψε μερικά καλάμια, τα ένωσε με κερί και έφτιαξε το μουσικό όργανο, που ονομάστηκε σύριγγα (σύριγξ) και έτσι παρηγόρησε τον ανεκπλήρωτο έρωτά του.
Πολλά είδη αυλών, όπως κι η φλογέρα των βοσκών, κατασκευάζονται χιλιάδες χρόνια τώρα από το στέλεχος του γιγαντόσωμου καλαμιού.

Χρήσεις & Ιδιότητες

Από την αρχαιότητα τα ξερά καλάμια χρησιμοποιούνται ως δομικά υλικά σε στέγες, τοίχους, φράχτες. Επίσης, μας δίνουν πλέγματα, καλάθια, μουσικά όργανα, μπαστούνια κι ανθεκτικότατα κι ευλύγιστα καλάμια για ψάρεμα. Σήμερα, καλαμιώνες φυτεύονται και σε συστάδες, σαν φράκτης στις άκρες των κτημάτων και προστατεύουν τις καλλιέργειες από τους ανέμους.

Λόγω της υψηλής του απόδοσης σε βιομάζα, το καλάμι θεωρείται κατάλληλο ως στερεό βιοκαύσιμο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας. Επίσης, είναι εναλλακτική πηγή κυτταρίνης για την παραγωγή χαρτιού.

Τα νεαρά φύλλα του φυτού είναι κατάλληλα για ζωοτροφή, ενώ ως καλλωπιστικό φυτό βρίσκει τη θέση του ειδικά σε κήπους με νερό.

Γνωρίσματα

Το καλάμι είναι πολυετές, αυτοφυές κι είναι το ψηλότερο αγρωστώδες φυτό στην Ελλάδα, με ύψος που φτάνει και τα 10 μέτρα. Έχει γκριζοπράσινα φύλλα και λευκά άνθη, που εμφανίζονται σαν φτερά, από τον Αύγουστο έως τον Νοέμβριο. Χαρακτηρίζεται από πλούσιο ριζικό σύστημα που εισχωρεί σε βάθος αρκετών μέτρων και την ύπαρξη ριζωμάτων που χρησιμεύουν ως αποταμιευτικά και αναπαραγωγικά όργανα.

Βιότοπος

Το καλάμι είναι φυτό θερμών περιοχών, με πιθανή καταγωγή την Ασία. Θεωρείται, επίσης, φυτό ενδημικό των Μεσογειακών χωρών εξ ου και το συναντάμε στην Ελλάδα. Ευδοκιμεί σε λιβάδια, υγρά και αρδευόμενα εδάφη. Χαρακτηρίζεται επίσης από μεγάλη ανθεκτικότητα στις ξηρικές συνθήκες.