ΓΚΟΡΤΣΙΑ

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΟΤΙ

Η γκορτσιά είναι ένα από τα πρώτα δέντρα που χρησιμοποιήθηκε, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα, ως υποκείμενο για το μπόλιασμα (εμβολιασμό) άλλων ειδών. Έτσι γκορτσιές εμβολιάζονται και μετατρέπονται σε ήμερες αχλαδιές που είναι αρκετά ανθεκτικές στην ξηρασία και τις ασθένειες, αλλά και σε μηλιές, κυδωνιές και άλλα οπωροφόρα δέντρα.

Μύθος & Ιστορία

Γνωστό φυτό από την αρχαιότητα, με τα ονόματα Αχράς, Αγριάπιδο, Άπιον, Απίδιον. Αναφορές για την γκορτσιά βρίσκουμε στον Όμηρο (Οδύσσεια) και στον Θεόφραστο.

Οι καρποί της γκορτσιάς καταναλώνονταν είτε φρέσκοι, είτε αποξηραμένοι και στο αρχαίο Άργος υποκαθιστούσαν με αυτούς το ψωμί.

Το ξύλο της γκορτσιάς, που είναι συμπαγές, ομοιογενές, χρώματος καστανοκόκκινου, χρησιμοποιήθηκε για την κατασκευή σκαλιστών αγαλμάτων, όπως το λατρευτικό ξόανο της Ήρας στο Ηραίο του Άργους.

Χρήσεις & Ιδιότητες

Έχει μεγάλη σπουδαιότητα ως μελισσοκομικό φυτό, λόγω της πρώιμης ανθοφορίας της και της πλούσιας ποσότητας σε νέκταρ και γύρη, ενώ οι καρποί της αποτελούν σημαντική τροφή για τα άγρια και οικόσιτα ζώα. Επίσης από τους καρπούς της φτιάχνουν παραδοσιακά γλυκά κι όταν είναι πολύ ώριμοι χρησιμοποιούνται για πετιμέζι.

Συχνή είναι η χρήση του ως καλλωπιστικό φυτό, λόγω της πλούσιας και όμορφης ανθοφορίας του, καθώς και της ποικιλομορφίας των φθινοπωρινών χρωματισμών του.

Δεν έχει μελετηθεί λεπτομερώς για τις φαρμακευτικές του ιδιότητες αλλά τα τελευταία χρόνια συγκεντρώνει ενδιαφέρον, κυρίως για κάποιες ουσίες που περιέχει. Από παλιά, οι καρποί, τα φύλλα και η φλούδα του δέντρου χρησίμευαν ως θεραπευτικά μέσα για τη δυσπεψία και για τη διάρροια. Στην παραδοσιακή ιατρική τα φύλλα του δέντρου θεωρούνται αντίδοτο στο δάγκωμα σκορπιών.

Γνωρίσματα

Η γκορτσιά είναι φυλλοβόλο δέντρο ή θάμνος, με λείο, γκριζωπό και αγκαθωτό κορμό και μικρά κλαδιά που συνήθως καταλήγουν σε αγκάθι. Πρώτα εμφανίζονται οι ταξιανθίες με ερμαφρόδιτα, λευκά ή ροδόχρωμα άνθη, νωρίς την άνοιξη. Ακολουθεί η βλάστηση των φύλλων, που είναι μακριά σε σχήμα λόγχης και διαφέρουν από αυτά της ήμερης αχλαδιάς τα οποία είναι στρογγυλά. Οι καρποί της είναι πράσινοι μικροί, αχλαδόμορφοι ή σφαιρικοί και όταν είναι άγουροι είναι ξινοί και στυφοί.

Βιότοπος

Τις γκορτσιές τις συναντάμε στην Ελλάδα
ως άγριο δασικό είδος, σε βραχώδεις πλαγιές και στα ξέφωτα των βουνών, σε υψόμετρο μέχρι 1500 μέτρα. Επίσης, βρίσκονται σε ακαλλιέργητους αγρούς και στις άκρες επαρχιακών δρόμων. Είναι ένα εξαιρετικά ανθεκτικό είδος στις χαμηλές θερμοκρασίες, αλλά και στην ξηρασία. Φυτρώνει σε ηλιόλουστες θέσεις και σε όλα τα εδάφη, εκτός από αυτά που δεν στραγγίζουν εύκολα.